πριν 24 λεπτά
OMEGANEWS: Αύξηση των σημείων διέλευσης ζητά ο...
πριν 30 λεπτά
OMEGANEWS: Δεν θα επισκεφθεί τελικά τον Λευκό...
πριν 49 λεπτά
OMEGANEWS: Έντονος ο πρόεδρος απαντά στις αντιδράσεις...
πριν 2 ώρες
*Γράφουν οι Δρ. Νικόλας Κυριακίδης, Γιώργος Ησαΐα, Παναγιώτης Κουλουμάς
Στις 9 Δεκεμβρίου 2022, Παγκόσμια Ημέρα κατά της Διαφθοράς, είδε το φως της δημοσιότητας η πολύκροτη πλέον υπόθεση, η οποία εμπλέκει κορυφαία ευρωπαϊκά στελέχη σε πράξεις διαφθοράς, χρηματισμού και ξεπλύματος βρώμικου χρήματος, γνωστή και ως σκάνδαλο «Qatargate».
Παρόλα αυτά, στον δημόσιο διάλογο φαίνεται να υπάρχει παρερμηνεία συγκεκριμένων εννοιών καθώς και του ρόλου διάφορων θεσμών, με αποτέλεσμα να δαιμονοποιούνται κάποιοι που δεν πρέπει ενώ ταυτόχρονα να είναι στο απυρόβλητο κάποιοι που ξέρουν πολύ καλά πώς να ρίχνουν στάχτη στα μάτια του κόσμου. Πρέπει λοιπόν τα ζητήματα να τεθούν στην ορθή τους διάσταση.
Lobbying και ρύθμισή του
Τα παρεπόμενα του πιο πάνω σκανδάλου έφεραν στο προσκήνιο τον πολυδιάστατο ρόλο των λομπιστών, των εκπροσώπων συμφερόντων, οι οποίοι ασκούν πίεση προς την κατεύθυνση των συμφερόντων των πελατών τους ή και των ιδίων. Εντούτοις, στην εν λόγω περίπτωση, οι λομπίστες φαίνεται να έδρασαν κατά παράβαση βασικών ρυθμιστικών αρχών της ΕΕ που ρυθμίζουν το lobbying.
Το θεσμοθετημένο lobbying, σε αντίθεση με μία μη ρυθμισμένη κατάσταση όπου γίνονται συναντήσεις πίσω από κλειστές πόρτες για τις οποίες ουδείς γνωρίζει, συμβάλει στην πάταξη φαινομένων διαφθοράς και προάγει την καλλιέργεια κουλτούρας λογοδοσίας, διαφάνειας και αξιοκρατίας. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από την υποχρέωση εγγραφής σε μητρώο λομπιστών καθώς και καταγραφής όλων των συναντήσεων μεταξύ εκπροσώπων συμφερόντων και αξιωματούχων.
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα νομικά ή φυσικά πρόσωπα που παρέχουν υπηρεσίες lobbying, έχουν υποχρέωση εγγραφής στο Μητρώο Διαφάνειας (Transparency Register), ενώ οι συναντήσεις με αξιωματούχους καταγράφονται και αναρτώνται δημόσια.
Σε εθνικό επίπεδο, παρά το γεγονός ότι η νομοθεσία που διέπει τη ρύθμιση της δραστηριότητας του lobbying υπερψηφίστηκε από την Βουλή των Αντιπροσώπων στις 17 Φεβρουαρίου 2022, αυτή παραμένει ανεφάρμοστη, λόγω του ότι οι κανονισμοί που προνοούν επί μέρους διατάξεις, θα συζητηθούν μετά τον Μάρτιο.
Αντί λοιπόν να προτείνεται η ενίσχυση και περαιτέρω ρύθμιση του lobbying, το οποίο όταν λειτουργεί σωστά συμβάλλει στη συμμετοχική δημοκρατία, σε πιο δίκαιες, έγκαιρες και ποιοτικές νομοθεσίες, γίνεται μία γενική δαιμονοποίησή του, μαζί με αρκετές γενικότητες περί πάταξης της διαφθοράς. Με λίγα λόγια, ναι στις συναντήσεις πολιτικών με τεχνοκράτες, αλλά με πλήρη διαφάνεια, με πρακτικά νομοθετικά εργαλεία και αυστηρή τήρησή τους.
Διωκτικές αρχές και ανεξάρτητοι αξιωματούχοι
Ο τρόπος με τον οποίο ενήργησαν οι διωκτικές αρχές στο Βέλγιο, θα πρέπει να αποτελέσει παράδειγμα για τους δικούς μας κρατικούς θεσμούς. Οι βελγικές αρχές έδρασαν μεθοδικά, οργανωμένα και με ακρίβεια, αποκαλύπτοντας ένα τεράστιο σκάνδαλο διαφθοράς.
Στην Κύπρο, μόνο τα τελευταία δύο χρόνια, είδαν το φως της δημοσιότητας σοβαρά σκάνδαλά (διαβατήρια, παρακολουθήσεις, φυλακές) και ενδεχομένως συμβαίνουν και άλλα που δεν γνωρίζουμε, όμως δεν υπάρχει επαρκής συντονισμός και συνεργασία για την επιβολή της νομοθεσίας από τις διωκτικές αρχές και την εισαγγελία, όπως έγινε στο Βέλγιο, καθώς όπως φαίνεται οι χειρισμοί των τελευταίων είναι πολιτικοί και όχι ανεξάρτητοι.
Τα πιο πάνω έχουν ως αποτέλεσμα ο πολίτης να νιώθει ότι δεν διώκονται αυτοί που έκαναν πραγματικές πράξεις διαφθοράς. Οι συνεχείς εκθέσεις του Γενικού Ελεγκτή δεν έχουν κάποια ουσιαστική συνέπεια, ενώ οι επικρίσεις των πολιτικών κομμάτων έχουν έντονο το στοιχείο του πρόσκαιρου κομματικού συμφέροντος.
Κρίση ως ευκαιρία
Οι ώριμες δημοκρατίες βλέπουν την κάθε κρίση ως ευκαιρία για να μάθουν από τα λάθη τους. Ήδη, σε διάγγελμα της κατά την έναρξη της συνόδου της Ολομέλειας στο Στρασβούργο στις 12 Δεκεμβρίου 2022, η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Roberta Metsola, ανέφερε πως θα δρομολογηθούν μεταρρυθμιστικές διαδικασίες που να διασφαλίζουν μεγαλύτερη διαφάνεια όσον αφορά τις συναντήσεις με ξένους παράγοντες και εκείνους που συνδέονται με αυτούς.
Η αυστηροποίηση του ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου που διέπει τις δραστηριότητες άσκησης επιρροής, ιδανικά θα πρέπει να φέρει και ανάλογες ρυθμίσεις στην εθνική μας νομοθεσία. Η ορθή και αυστηρή εφαρμογή τέτοιων νομοθεσιών, αποτελεί επιτακτική ανάγκη και ουσιώδες βήμα προς μία πιο συμμετοχική και διαφανή διαδικασία παραγωγής πολιτικής, που μπορεί να συμβάλει στην πάταξη της διαφοράς και στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ του πολίτη και των φορέων λήψης αποφάσεων.
*Νικόλας Κυριακίδης
*Γιώργος Ησαΐα
*Παναγιώτης Κουλουμάς