Ως συνέχεια του χθεσινού άρθρου για τη δημοσκόπηση που έδειξε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των Ελληνοκυπρίων προτιμά τη λύση του ενιαίου κράτους και ύστερα από το ερώτημα που ο Αλέκος Κωνσταντινίδης έθεσε, επίσης χθες, αν οι Κύπριοι γνωρίζουν τι είναι το ενιαίο κράτος, επανέρχομαι στο συγκεκριμένο θέμα. «Στη δημοσκόπηση -έγραψε ο Αλ. Κωνσταντινίδης- προφανώς το ενιαίο κράτος προσφέρεται ως μορφή λύσης. Κανένας όμως δεν γνωρίζει τι ακριβώς είναι αυτό το ενιαίο κράτος που προκρίνει η πλειοψηφία, το 37% των πολιτών, ως την καλύτερη μορφή λύσης».
Θα συμφωνήσω ότι αυτοί που θεωρούν το ενιαίο κράτος ως την καλύτερη μορφή λύσης του κυπριακού, δεν γνωρίζουν τι ακριβώς είναι το ενιαίο κράτος. Προφανώς, νομίζουν αυτό που κατέγραψα χθες, περιγράφοντας ένα κράτος της καρδιάς μας. Δηλαδή μια επανενωμένη Κυπριακή Δημοκρατία, που στην πραγματικότητα θα είναι ελληνική Κυπριακή Δημοκρατία όπου οι Τουρκοκύπριοι θα περιοριστούν σε μειονοτικά δικαιώματα και οι πλειοψηφούντες Ελληνοκύπριοι να κυριαρχούν παντού. Η αντίληψη που κυριαρχεί σε πολλούς Κύπριους, όχι μόνο πολίτες αλλά και πολιτικούς (έχουμε συγκεκριμένα παραδείγματα του πρόσφατου και του μακρύτερου παρελθόντος), είναι η ψευδαίσθηση ότι το ενιαίο κράτος είναι αυτό που βιώναμε πριν την τουρκική εισβολή, μετά την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων από το κράτος. Δηλαδή, το ελληνοκυπριακό κράτος της δεκαετίας 1964-74. Αλλά το ενιαίο κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν είναι αυτό. Είναι το κράτος που ίδρυσαν οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι το 1960, με τις Συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου υπό την εγγύηση της Βρετανίας, της Ελλάδας και της Τουρκίας. Σύμφωνα με την ιδρυτική διακήρυξη του δικοινοτικού κυπριακού κράτους, ο Τουρκοκύπριος αντιπρόεδρος έχει δικαίωμα βέτο για τα θέματα ασφάλειας/άμυνας και εξωτερικής πολιτικής και η τουρκοκυπριακή κοινότητα στη νομοθετική εξουσία (Άρθρο 78) δικαίωμα χωριστών πλειοψηφιών για έγκριση των φορολογικών νόμων. Επί πλέον χωριστοί δήμοι, κάλυψη δημοσίων θέσεων σε ποσοστό 30% και στα σώματα ασφαλείας 40% των Τ/Κ κ.α.
Να θυμίσουμε πως ο Τ/Κ αντιπρόεδρος στις 20 Οκτ. 1961 άσκησε βέτο στην απόφαση του υπουργικού συμβουλίου για τη συγκρότηση του Κυπριακού Στρατού σε μικτή βάση. Υποστήριζε ότι η συγκρότησή του μέχρι το επίπεδο λόχου έπρεπε να είναι σε αμιγή εθνοτική βάση. Στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής πρόβαλε βέτο στις 21 Σεπτ. 1961 στην απόφαση του προέδρου να λάβει μέρος στη διάσκεψη των Αδεσμεύτων στο Βελιγράδι.
Στον τομέα της νομοθετικής εξουσίας οι Τ/Κύπριοι βουλευτές στις 31 Μαρ. 1961 πρόβαλαν βέτο στο νομοσχέδιο «περί είσπραξης φόρων» και στις 18 Δεκ. 1961 στο νομοσχέδιο «περί φορολογίας εισοδήματος».
Αυτή ήταν η λύση του ενιαίου κράτους. Μετά από μια τραγική εισβολή των Τούρκων και την επί μισό σχεδόν αιώνα ημικατοχή, συμφωνήσαμε να επανενώσουμε την πατρίδα μας μετατρέποντάς την σε ομοσπονδία, συμφωνώντας πως οι Τουρκοκύπριοι δεν θα έχουν βέτο και χωριστές πλειοψηφίες, αλλά ένας μόνο από τους τρεις Τ/Κύπριους υπουργούς της κεντρικής κυβέρνησης να συμφωνεί με τις αποφάσεις της πλειοψηφίας. Και αν οι πολίτες είχαν γνώση και συναίσθηση του ενιαίου κυπριακού κράτος, μάλλον θα εκλιπαρούσαν για μια ομοσπονδία, εκτός αυτών που υποκλίνονται στη διχοτόμηση.