Η φετινή επέτειος των διακοινοτικών συγκρούσεων του 1963-64, που άλλοι ονομάζουμε «τουρκανταρσία» και άλλοι μονάχα «διακοινοτικές συγκρούσεις», έχει ξεσηκώσει μια ένταση στις συζητήσεις, ίσως λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Πολλοί είμαστε εγκλωβισμένοι στο σπίτι και βρήκαμε χρόνο για συζήτηση ή και για καβγά. Εντόπισα στις εφημερίδες μας πάρα πολλά κείμενα από συνήθεις και ασυνήθιστους, αλλά και άγνωστους αρθρογράφους. Οι πλείστοι προσπαθούν να πείσουν ότι επρόκειτο για ανταρσία των Τουρκοκυπρίων εναντίον του κράτους. Επικαλούνται, δε, τεκμήρια που πείθουν ότι πράγματι η Τουρκία και όργανά της στην τουρκοκυπριακή κοινότητα οργανώνονταν στρατιωτικά και σχεδίαζαν ανατροπή του καθεστώτος που συμφωνήθηκε στη Ζυρίχη. Τεκμήρια όπως το (διχοτομικό) σχέδιο του Νιχάτ Ερίμ το 1956, η σύλληψη του τουρκικού πλοιαρίου Ντενίζ που μετέφερε όπλα το 1959, οι προβοκατόρικες επιθέσεις της ΤΜΤ εναντίον δυο τουρκοκυπριακών τεμενών, το έγγραφο που ανακαλύφθηκε στο θησαυροφυλάκιο του αντιπροέδρου Φαζίλ Κουτσιούκ με οδηγίες για το πώς «να κάνουμε ακόμα πιο δύσκολη την εφαρμογή του Συντάγματος σε κάθε τομέα»… Όλα αυτά πείθουν πράγματι για τη δυσφορία Τουρκοκυπρίων απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία και για διάθεση ανατροπής της.
Οι πρώτοι, όμως, που κατάφεραν καίρια πλήγματα κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας ήμασταν εμείς. Οι οποίοι αρνηθήκαμε να εφαρμόσουμε πρόνοιες του συντάγματος που αφορούσαν τους Τουρκοκύπριους. Εμείς πρώτοι δεν σεβαστήκαμε την Δημοκρατία και το σύνταγμά της και προσφέραμε πρόσχημα στις εξτρεμιστικές δυνάμεις της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Δεν υποπέσαμε σε απλές παραλείψεις ή απλώς αδιαφορήσαμε για την ενίσχυση της περιβόητης κρατικής οντότητας για την οποία τόσο κοπτόμαστε σήμερα. Όχι. Τον Ιούνιο του 1967, η βουλή αποφάσισε ομόφωνα και προσέξτε το ομόφωνα, τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και την κήρυξη της Ένωσης με την Ελλάδα. Δηλαδή, από το ‘60 ως το ‘63 αρνούμασταν να εφαρμόσουμε τις πρόνοιες του συντάγματος που αφορούσαν τους Τουρκοκύπριους, το ‘63 αποφασίσαμε «να εισηγηθούμε» στους Τουρκοκύπριους την κατάργηση 13 σημείων του συντάγματος που τους αφορούσαν και το ‘67 της δώσαμε την τελευταία κλωτσιά.
Παρ’ ολ’ αυτά, παρά τα σχέδια του Νιχάτ Εριμ, παρά το έγγραφο του Κουτσιούκ, παρά τους σχεδιασμούς της Τουρκίας και τις διαδηλώσεις στην Κωνσταντινούπολη για διχοτόμηση, το 1972 και με τη συμμετοχή της ίδιας της Άγκυρας στις διαπραγματεύσεις (ενισχυμένες διαπραγματεύσεις Κληρίδη, Ντενκτάς, Δεκλερή από την Ελλάδα και Αλιτικαστί από την Τουρκία) καταλήξαμε σε λύση διάσωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας και κατάργησης των 12 από τα 13 συνταγματικά προνόμια των Τουρκοκυπρίων. Το σύνταγμα θα γινόταν όπως το ήθελε ο εθνάρχης Μακάριος πλην των χωριστών δημαρχείων. Όπως γράφει ο Γλαύκος Κληρίδης στην «Κατάθεσή» του, «ο Μακάριος επέμεινε στην αδιάλλακτη στάση του, παρ’ όλον ότι οι Τουρκοκύπριοι είχαν αποδεχθεί και τα 13 σημεία που είχε προτείνει ο ίδιος το 1963 σχετικά με τις συνταγματικές τροποποιήσεις. Ο Μακάριος δεν υποχώρησε αν και οι Τουρκοκύπριοι υποχώρησαν περισσότερο αφού (μεταξύ άλλων) εγκατέλειψαν την απαίτησή τους για την ομαδοποίηση των χωριών, προκειμένου να σχηματισθούν χωριστές περιοχές τοπικής αυτοδιοίκησης για τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους…». «Η αδιαλλαξία του Μακαρίου απέτρεψε τη λύση, εμπόδισε την επιστροφή των Τουρκοκυπρίων στο κράτος και ματαίωσε την αποκατάσταση των δικαιωμάτων τους», γράφει ο Κληρίδης. Έτσι φτάσαμε στη σημερινή διχοτόμηση. Από την αδιαλλαξία του Μακαρίου και όχι από την τουρκανταρσία του 1963.
Loading ...
