Κόντρα στο χρόνο: 48 χρόνια μετά οι οικογένειες αγνοουμένων ψάχνουν απαντήσεις

Σαράντα οχτώ χρόνια μετά το ’74, οι οικογένειες των αγνοουμένων κόντρα στον αδυσώπητο χρόνο που περνά ψάχνουν ακόμη απαντήσεις για την διακρίβωση της τύχης των δικών τους ανθρώπων, ζώντας καθημερινά το δράμα τους, την αγωνία και τον πόνο.

Οι περισσότεροι γονείς έφυγαν από την ζωή με το μαράζι στην ψυχή αλλά έταξαν τα παιδιά και τα εγγόνια τους στο καθήκον να μάθουν τι έγιναν οι αγνοούμενοι τους.

Μετά την τουρκική εισβολή είχαμε 1.619 αγνοούμενους. Μεταξύ τους, περίπου 800 άμαχοι, 30 παιδιά, και 116 γυναίκες. Οι άλλοι ήταν στρατεύσιμοι, έφεδροι και στρατιώτες.

Μέχρι σήμερα με τις εργασίες της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοουμένους έχουν ταυτοποιηθεί 735 υποθέσεις Ε/κ αγνοούμενων και υπολείπονται άλλες 775.

Στους αγνοούμενους συμπεριλαμβάνονται βρέφη μερικών μηνών, κοριτσάκια τριών και τεσσάρων χρόνων και άλλες ηλικίες παιδιών μέχρι 16 χρόνων. Στον κατάλογο των αγνοουμένων του ’74 ήταν και ηλικιωμένοι, ηλικίας 70 και 80 χρόνων.

Υπάρχουν επιζήσαντες σήμερα, το ΚΥΠΕ θέτει το ερώτημα στον Πρόεδρο της Παγκύπριας Οργάνωσης Συγγενών Αδηλώτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων, Νίκο Σεργίδη.

«Το ‘ 74 υπήρχαν επιζήσαντες και υπάρχουν στοιχεία ότι για κάποιο χρονικό διάστημα, κάποιες εβδομάδες ή και μήνες ακόμη, κρατούντο. Σήμερα το ενδεχόμενο αυτό είναι πολύ απομακρυσμένο για να μην το αποκλείσω».

Τα συναισθήματα, ύστερα από τόσα χρόνια, είναι πολλά για τις οικογένειες των αγνοουμένων.

«Σίγουρα, δεν νιώθουμε καλά διότι για σαράντα οχτώ χρόνια συνεχίζει αυτό το καθαρά ανθρωπιστικό πρόβλημα. Υπάρχει κατάφωρη παραβίαση των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων των αγνοουμένων αλλά και των συγγενών τους. Σήμερα δεν υφίσταται η συνεργασία και ειλικρίνεια εκείνη που θα έπρεπε να υπάρχει για να επιλυθεί το πρόβλημα των αγνοουμένων και των δύο κοινοτήτων», λέει ο κ. Σεργίδης.

Δυστυχώς, επισημαίνει, «υπάρχουν και πρακτικές δυσκολίες και σε μεγάλο βαθμό δεν υπάρχει πολιτική βούληση να υπάρξει ειλικρινής συνεργασία που θα έδιδε τέλος σε αυτό το δράμα. Ιδιαίτερα αυτές τις ημέρες του Ιουλίου αντιλαμβάνεστε ότι το πρόβλημα για εμάς τις οικογένειες είναι πολύ μεγαλύτερο».

Θέλουμε να ελπίζουμε, αναφέρει, ότι επιτέλους θα εξευρεθούν οι σωστοί και αποτελεσματικοί τρόποι που θα πείσουν τα ενδιαφερόμενα μέρη να επιδείξουν πνεύμα συνεργασίας και ειλικρίνειας για να μπορέσουμε να μάθουμε τι έγινε με την τύχη των δικών μας ανθρώπων.

«Ξέρουμε ότι τα στοιχεία υπάρχουν, οι πληροφορίες υπάρχουν, είναι εκεί. Το θέμα είναι η Διερευνητική Επιτροπή να βρει τους σωστούς και αποτελεσματικούς τρόπους, να πάρει αυτά τα στοιχεία και πληροφορίες και να τα αξιοποιήσει», προσθέτει.

Ο κ. Σεργίδης σημειώνει ότι τα συναισθήματα που διακατέχουν τους συγγενείς των αγνοουμένων είναι λύπη και θυμός. «Θέλουμε το θέμα να τελειώσει το γρηγορότερο. Αυτό δεν σημαίνει ότι συνεχίζουν να υπάρχουν μίση και έχθρες. Αντίθετα πιστεύω ότι όταν αυτό το θέμα λυθεί θα βοηθήσει πάρα πολύ και το γενικότερο κλίμα για επίλυση του Κυπριακού».

Ο χρόνος, συνεχίζει, παίζει αρνητικό ρόλο – «ύστερα από σαράντα οχτώ χρόνια και ο τρόπος που σκεφτόμαστε κι αυτά που αναμένουμε διαφέρουν. Όσος χρόνος κι αν πέρασε το πρόβλημα είναι εκεί και υπάρχει. Όλοι εμείς λέμε ότι συγχωρούμε αλλά δεν ξεχνούμε».

Σε ερώτηση αν ο χρόνος που περνά θα «σβήσει» το θέμα των αγνοουμένων, ο κ. Σεργίδης απαντά: «Δεν θα έλεγα ότι θα το σβήσει. Ο χρόνος όμως είναι αρνητικός παράγοντας. Ήδη οι πρώτοι που ενδιαφέρθηκαν  για τους αγνοουμένους, οι γονείς, οι πατέρες και μάνες έχουν φύγει σχεδόν όλοι από την ζωή. Σήμερα είναι ζήτημα αν υπάρχουν μερικές δεκάδες γονιών αγνοουμένων που περιμένουν. Ο χρόνος πιέζει αλλά δεν θα αφήσουμε το πρόβλημα να ξεχαστεί, δεν θα αφήσουμε το πρόβλημα να περιθωριοποιηθεί διότι είναι θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πρέπει επιτέλους να λυθεί».

Σημειώνει ότι η Κύπρος έχει αναγάγει το θέμα των αγνοουμένων της σε διεθνές επίπεδο με τις ενέργειες που έχουν κάνει οι συγγενείς. «Ίσως να είναι και ένα τεστ για να μην επαναληφθούν παρόμοια θέματα, όμως παρουσιάζονται σήμερα και στην Ουκρανία. Ο αγώνας μας ήταν να βρούμε τους δικούς μας μεν αλλά επιτέλους η διεθνής κοινότητα να πάρει τέτοια μέτρα που να μην επιτρέψει την επανάληψη τέτοιων απαράδεκτων και απάνθρωπων μεθόδων, όπως η σύλληψη, κατακράτηση και εξαφάνιση ατόμων», λέει ο κ. Σεργίδης.

Σε ερώτηση αν τώρα που έφυγαν οι γονείς από την ζωή, έχει μειωθεί το ενδιαφέρον από τις οικογένειες αγνοουμένων, απαντά αρνητικά. «Το ενδιαφέρον συνεχίζει να υπάρχει κι αυτό φαίνεται από τις εκδηλώσεις, τις γενικές συνελεύσεις μας, όπου η παρουσία είναι αθρόα. Ασφαλώς όμως, ο πόνος και το ενδιαφέρον δεν είναι όπως του γονιού. Άλλος ο πόνος της μάνας και άλλος του αδελφού».

Μαρτυρίες και πληροφορίες για τους αγνοουμένους συνεχίζουν να φθάνουν μέχρι σήμερα στην Οργάνωση. «Βεβαίως οι πληροφορίες που έρχονται σήμερα περισσότερο μιλούν για μέρη που έχουν ταφεί οι δικοί μας, πληροφορίες που παραπέμπονται στην Διερευνητική Επιτροπή για περαιτέρω διερεύνηση», σημειώνει.

Ερωτηθείς για το πώς νιώθουν οι οικογένειες που τους δίνονται λιγοστά οστά ύστερα από την ταυτοποίηση, για την ταφή των ανθρώπων τους, ο κ. Σεργίδης αναφέρει ότι «το θέμα των λίγων οστών μας ενοχλεί ψυχολογικά. Όμως, η παρουσίαση έστω αυτών των λίγων οστών, είναι απόδειξη θανάτου. Μόλις το πληροφορηθούν οι οικογένειες, αντιδρούν σαν να έχασαν τον δικό τους χθες. Εκείνο το οποίο διαπιστώνεται είναι ότι μετά από δύο-τρεις μήνες, αυτές οι οικογένειες ηρεμούν πια. Κατασταλάζουν, ξέρουν την πραγματικότητα, ξέρουν την αλήθεια, ξέρουν πού να ανάψουν ένα κερί στον τάφο του δικού τους. Η ψυχολογία τους είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ότι ήταν προηγουμένως. Αυτό που «σκοτώνει» τους συγγενείς, είναι η άγνοια».

Ο κ. Σεργίδης επισημαίνει ότι μετά από την πάγια αρνητική στάση της Τουρκίας θα πρέπει να υπάρξουν κάποιες ενέργειες. «Εδώ επιμένουμε ότι και η δική μας η κυβέρνηση και άλλοι διεθνείς οργανισμοί, όπως τα Ηνωμένα Έθνη πρέπει να ενεργήσουν πιο σωστά και αποτελεσματικά. Η Διερευνητική Επιτροπή που είναι υπό την αιγίδα του ίδιου του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων, έχει και τρόπους και μέσα που μπορούσε να χρησιμοποιήσει πιο αποτελεσματικά. Όπως είναι οι εξαμηνιαίες εκθέσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας στις οποίες δυστυχώς γίνεται μεν αναφορά στο θέμα των αγνοουμένων αλλά προσπαθούν πάντοτε να παρουσιάσουν μια ωραία εικόνα ενώ δεν είναι έτσι. Η Διερευνητική Επιτροπή αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα και πρέπει να τα ξεπεράσει. Τουλάχιστον να αναφερθούν αυτά τα προβλήματα που υπάρχουν σε μια προσπάθεια να καταφέρουν τα εμπλεκόμενα μέρη να συνεργαστούν κι όχι απλώς να τα αποσιωπούν παρουσιάζοντας μια ωραιοποίηση της κατάστασης, πράγμα που για εμάς δεν βοηθά στην προώθηση του θέματος».

Το θέμα είναι καθαρά ανθρωπιστικό, τονίζει, και έτσι πρέπει να αντιμετωπιστεί. «Αναμένουμε από την δική μας πλευρά ότι στις προσπάθειες της και στην προώθηση μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, θα πρέπει να τεθεί ως προτεραιότητα το θέμα των αγνοουμένων. Αλίμονο να προχωρούμε προς λύση του Κυπριακού και να αφήνουμε κάτω από το χαλί και πίσω μας τέτοια ανθρωπιστικά θέματα», καταλήγει.