Η ιστορία των τρένων στην Κύπρο – Πότε λειτούργησε ο σιδηρόδρομος

Κατά τη διάρκεια της αγγλικής κατοχής στην Κύπρο, η ιδέα για δημιουργία σιδηροδρομικού δικτύου ξεκίνησε από τον πρώτο κιόλας χρόνο. Έτσι, εκτός από την κατασκευή του δρόμου το 1899 που κατέληγε στο χωριό, η Ευρύχου αποτέλεσε το δυτικό τέρμα του Κυπριακού Σιδηροδρόμου που ένωνε την Αμμόχωστο με τη Λευκωσία και τη Λευκωσία με την Ευρύχου, με γραμμή συνολικής απόστασης 72 μιλίων. Ο Σιδηρόδρομος, αν και λειτούργησε από το 1906, με την Ευρύχου ενώθηκε τον Ιούνιο του 1915.

Η κατασκευή του σιδηροδρόμου ήταν σημαντικό έργο υποδομής, καθώς συνέδεε ένα λιμάνι με βασικές αγροτικές περιοχές, αλλά και με τα μεταλλεία Σκουριώτισσας και Χρωμίου. Επιπλέον θα μετέφερε με ασφάλεια και ταχύτητα έναν μεγάλο αριθμό Άγγλων στρατιωτών, καθώς η Κύπρος επιλλέχτηκε ως στρατιωτική τους βάση.

Ανύπαρκτο το οδικό δίκτυο της Κύπρου

Το οδικό δίκτυο της Κύπρου ουσιαστικά ανύπαρκτο. Δρόμοι – αμαξωτοί – υπήρχαν για να συνδέουν τις πόλεις και πολύ λίγα χωριά, ιδιαίτερα δε στις περιοχές που εξυπηρετούσαν τις κατοχικές αρχές. Έξω από αυτές τις περιοχές είναι τα μονοπάτια, όπου όλες οι εργασίες – μεταφοράς αγαθών άλλα και ανθρώπων, γινόντουσαν με τα γαϊδούρια και τ’ αμάξια. Κκιρατζήδες και Αμαξάρηδες.

Για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων απαιτήσεων στη διακίνηση αγαθών, αλλά και ανθρώπων, ήταν απαραίτητη η βελτίωση του οδικού δικτύου. Η δημιουργία νέων δρόμων για τροχοφόρα μηχανοκίνητα, όπως και η κατασκευή σιδηροδρόμου, για να συνδέει ένα λιμάνι με βασικές αγροτικές περιοχές, αλλά και τα μεταλλεία Σκουριώτισσας και Χρωμίου, ήταν έργα παραπάνω από απαραίτητα.

Έτσι στις 21 Οκτωβρίου 1905, έγιναν τα εγκαίνια, στην Αμμόχωστο, της πρώτης γραμμής μέχρι τη Λευκωσία και το 1907 μέχρι και τη Μόρφου, για να φτάσει στον τελικό σταθμό στη Σκουριώτισσα και την Ευρύχου, το 1915. Εκεί που σώζονται τα χαλάσματα ενός πετρόκτιστου κτιρίου, ήταν ο τελευταίος σταθμός του κυπριακού σιδηρόδρομου. Αυτός κτίστηκε το 1906.

Σ’ αυτή την περιοχή, είχαν κτιστεί διάφορα υποστατικά, για την εξυπηρέτηση της καλής λειτουργίας του σιδηροδρόμου. Γραφεία, αίθουσα επιβατών, μηχανοστάσιο, αποθήκες εμπορευμάτων και ένας ξενώνας “ξενοδοχείο”, για τη διανυκτέρευση επιβατών και περιηγητών.

Η ύπαρξη ενός τέτοιου έργου σ’ αυτή την περιοχή, εκτός από τις διευκολύνσεις στη διακίνηση αγαθών και ανθρώπων, ήταν και μέσο για απασχόληση – εργοδότηση εργαζομένων – κάτι που συνέβαλε πάρα πολύ και στην ανάπτυξη του χωριού.

Πότε τερματίστηκε η λειτουργία του σιδηρόδρομου

Η λειτουργία του σιδηρόδρομου τερματίστηκε στις 31.12.1931. Θεωρήθηκε σαν τιμωρία, για τη συμπεριφορά των χωριανών ενάντια των εγγλέζων, παρά το δικαιολογητικό για ασύμφορο έργο.

Μουσείο Κυπριακού Σιδηρόδρομου

Το Μουσείο Κυπριακού Σιδηρόδρομου στεγάζεται στον παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό της Ευρύχου, στο Τρόοδος.

Ο Κυπριακός Κυβερνητικός Σιδηρόδρομος (ΚΚΣ), που λειτούργησε από το 1905 μέχρι το 1951 κάλυπτε μια διαδρομή από την Αμμόχωστο στα ανατολικά μέχρι τη Μόρφου στα δυτικά περνώντας από τη Λευκωσία. Από τη Μόρφου το τρίτο τμήμα κατέληγε στο νότιο τερματικό σταθμό της Ευρύχου. Από το σταθμό εκείνο επέζησε μόνο το κυρίως κτίριο, που συντηρήθηκε και αποκαταστάθηκε από το Τμήμα Αρχαιοτήτων.

Ο σταθμός της Ευρύχου είναι το μοναδικό Μουσείο Σιδηροδρόμων στην Κύπρο. Στα δωμάτια του εκτίθενται αυθεντικά έγγραφα, σχέδια, φωτογραφίες και αντικείμενα σχετικά με τους σιδηρόδρομους της Κύπρου, καθώς και μοντέλα σταθμών και τροχαίου υλικού. Στην πίσω πλευρά έχει κτιστεί η πλατφόρμα και τμήμα της σιδηροδρομικής γραμμής με αυθεντικές ράγες.

Δύο βαγόνια του Κυπριακού Σιδηρόδρομου εκτίθενται κάτω από ένα μεταλλικό στέγαστρο στην αυλή.