Η ικανοποίηση ΠτΔ για τη θετική ανταπόκριση στην πρόταση και η ημερομηνία – ορόσημο για υλοποίησή της

Συνέντευξη τύπου παραχώρησε έπειτα από την ευκαιρία που είχε να ενημερώσει και τους 27 ηγέτες των κρατών μελών της ΕΕ για την προσέγγιση του στο Κυπριακό ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης. O ΠτΔ αναφέρθηκε επίσης στις εργασίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και στις συναντήσεις που είχε για την παρουσίαση της πρότασής του για ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ στην προσπάθεια για άρση του αδιεξόδου, επανέναρξη των διαπραγματεύσεων και επίλυση του Κυπριακού προβλήματος εντός του συμφωνημένου πλαισίου.

Αναφερόμενος στην παρουσίαση της πρότασης του στα θεσμικά όργανα της ΕΕ ο πρόεδρος της Δημοκρατίας εξέφρασε την ικανοποίηση του σχετικά με τις αντιδράσεις των ευρωπαίων αξιωματούχων. Παράλληλα, ανέφερε πως δεν έδωσε σε κανένα το non paper με την πρόταση «αλλά ήταν η βάση της συζήτησης που είχε που θεωρεί πως μπορεί να καταλήξει σε θετικά αποτελέσματα». Τόνισε επίσης ότι «δεν επιδιώκουμε αντικατάσταση των Ηνωμένων Εθνών από την ΕΕ αλλά η ΕΕ να λειτουργήσει υποστηρικτικά στις προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών».

Ο ίδιος τόνισε τη σημασία του χρόνου μέχρι τις εκλογές στην Τουρκία σημειώνοντας πως «πρέπει να αξιοποιήσουμε αυτό το διάστημα μέχρι τις εκλογές ώστε να ωριμάσει η προσέγγιση μας, ίσως αν προκύπτει ανάγκη να τη δούμε να υιοθετείται και επίσημα και μετά τις εκλογές να αρχίσει η υλοποίηση της. Είναι καθοριστικής σημασίας η αξιοποίηση του χρόνου μέχρι τις τουρκικές εκλογές ώστε να μετουσιωθεί σε πράξη και να εκδηλωθεί αμέσως μετά τις εκλογές».

Αναλυτικά οι δηλώσεις του:

«Είμαι ικανοποιημένος με όσα έχω ακούσει ως αντίδραση στη πρόταση μας. Πέραν του ότι δείχνει την ετοιμότητα μας για επανέναρξη των συνομιλιών από εκεί που διακόπηκαν στο Κραν Μοντανά. Το δεύτερο στοιχείο που αφορά καμία απολύτως συζήτηση εκτός του καθορισμένου πλαισίου όπως καθορίζεται στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών δηλαδή της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας αλλά και την πρόθεση μας να δημιουργηθεί μια θετική ατζέντα για όλους τους εμπλεκόμενους για δημιουργία μιας επωφελής κατάσταση ώστε να οδηγηθούμε επιτέλους στη λύση του κυπριακού. Μια αντίδραση που εισέπραξα από όλους τους συνομιλητές μου είναι το γεγονός ότι πρέπει να αξιοποιήσουμε αυτό το διάστημα μέχρι τις εκλογές στην Τουρκία ώστε να ωριμάσει η προσέγγιση μας, ίσως αν προκύπτει ανάγκη να τη δούμε να υιοθετείται και επίσημα και μετά τις εκλογές να αρχίσει η υλοποίηση της. Είναι καθοριστικής σημασίας η αξιοποίηση του χρόνου μέχρι τις τουρκικές εκλογές ώστε να μετουσιωθεί σε πράξη και να εκδηλωθεί αμέσως μετά τις εκλογές. Η προσπάθεια μας συνεχίζεται. Δεν σημαίνει λόγω των όσων ακούσαμε στις Βρυξέλλες που ήταν θετική η ανταπόκριση, ότι επαναπαυόμαστε. Αντιθέτως αυτό που συμφωνήσαμε ειδικά με τους προέδρους της Επιτροπής και του Συμβουλίου αλλά και με αρχηγούς κρατών που έχουν ιδιαίτερη σχέση με την Τουρκία είναι να είμαστε σε επαφή για να δούμε πως προωθείται η πρόταση. Έχω μαζί μου το non paper το οποίο ετοιμάσαμε. Δεν έδωσα αντίγραφο σε κανένα αλλά ήταν η βάση της συζήτησης που είχα, η ανάπτυξη της πρωτοβουλίας και γιατί θεωρούμε ότι μπορεί να καταλήξει σε θετικά αποτελέσματα. Καταλήγοντας δεν επιδιώκουμε αντικατάσταση των Ηνωμένων Εθνών από την ΕΕ αλλά η ΕΕ να λειτουργήσει υποστηρικτικά στις προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών. Εξάλλου για εμάς το πλαίσιο των ΗΕ είναι η ασφαλιστική δικλείδα σε σχέση με τον επιδιωκόμενο στόχο που δυστυχώς η τουρκική πλευρά επιχειρεί να αλλοιώσει προβάλλοντας άλλες μορφές λύσης είτε αυτή ονομάζεται λύση δύο κρατών είτε κυριαρχική ισότητα. Άρα η ΕΕ έρχεται να λειτουργήσει υποστηρικτικά και έχει την εργαλειοθήκη που μπορεί να οδηγήσει σε αυτό που επιδιώκουμε: πρώτο σπάσιμο του αδιεξόδου και ακολούθως την τεχνοκρατική στήριξη εάν και εφόσον ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις».

Συζήτηση για διάφορα ευρωπαϊκά ζητήματα

Αναφερόμενος στα θέματα της ημερήσιας διάταξης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τόνισε ότι θεωρεί ιδαίτερα σημαντικό ότι «πρέπει να παρεμβαίνουν σε όλα τα θέματα της ημερήσιας διάταξης, καθώς λαμβάνονται σημαντικές αποφάσεις που επηρεάζουν όλα τα κράτη μέλη συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου».

Σημειώνοντας παράλληλα πως «πρέπει να έχουμε ενεργό ρόλο ουσιαστικής συμμετοχής στις συζητήσεις και κατ’ επέκταση στα συμπεράσματα που προκύπτουν. Ήταν ένα μήνυμα που έστειλα και στους Υπουργούς ότι θέλω να ενημερώνομαι για τη παρουσία των Υπουργών στα συμβούλια».

O κ. Χριστοδουλίδης σημείωσε ότι «ένα μεγάλο ποσοστό της νομοθεσίας μας είναι η υιοθέτηση των αποφάσεων που λαμβάνονται στις Βρυξέλλες άρα πρέπει να συμμετέχουμε και αυτό γίνεται και με αφορμη ότι ξεκινούμε προετοιμασίες για τη δεύτερη προεδρία του συμβουλίου της ΕΕ».

Το συμβούλιο ξεκίνησε με μια συζήτηση με τον Γενικό Γραμματέα για τις γεωπολιτικές εξελίξεις. Κατά κύριο λόγο ήταν τα θέματα που αφορούν την Ουκρανία αλλά και της κλιματικής αλλαγής.

«Η παρουσία του ΓΓ μας έδωσε την ευκαιρία να χαιρετήσουμε την συνεργασία ανάμεσα στην ΕΕ και στα ΗΕ που θεωρούμε ότι πρέπει να ενισχυθεί περισσότερο δίνοντας μας την ευκαιρία να πούμε ότι πρέπει να επεκταθεί και στα θέματα του κυπριακού που ήταν κάτι που συζητήθηκε και στην συνάντηση του ΓΓ με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Για την Ουκρανία για εμάς η εδαφική παραβίαση της έδαφικής ακεραιότητας κάθε χώρας δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Εστιάσαμε στο ότι θα πρέπει να εφαρμόζονται οι κυρώσεις από όλες τις τρίτες χώρες».

Συζητήθηκε επίσης το ζήτημα της ενιαίας αγοράς. «Επισημάναμε πως υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης αφού υφίστανται ακόμη αρκετά εμπόδια σε σχέση με την ενιαία αγορά στην ΕΕ και χαιρετίσαμε την απόφαση για στρατηγική στον τομέα των υπηρεσιών που αναμένουμε να δούμε από την Επιτροπή», είπε ο κ. Χριστοδουλίδης.

Επί τάπητος τέθηκε και το θέμα του εμπορίου. «Η δική μας παρέμβαση εστιάστηκε στην ανάγκη συνέχισης και προώθησης του δικτύου των ελευθέρων συναλλαγών με τρίτες χώρες».

Συζητήθηκαν επίσης τα θέματα ενέργειας, με την Κύπρο να τονίζει την ανάγκη μέσα από ανάπτυξη κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου αλλά και των συνεργειών που υπάρχουν στην περιοχή για ανάπτυξη μεγάλων έργων είτε για παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είτε του διαδρόμου φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου.

«Το φυσικό αέριο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως γέφυρα για να πετύχουμε τους στόχους της πράσινης συμφωνίας». Σχετικά με τη συζήτηση του θέματος της μετανάστευσης ο κ. Χριστοδουλίδης τόνισε ότι «έχουμε ένα μεγάλο πρόβλημα που συνοψίζεται στην εργαλειοποίηση της μετανάστευσης έναντι κρατών μελών της ΕΕ». Στο προηγούμενο Συμβούλιο είχε αποφασιστεί να παρουσιαστεί ένα σχέδιο δράσης για την Ανατολική Μεσόγειο και ζητήσαμε να είμαστε σε επαφή με την Επιτροπή πριν την ετοιμασία, όπως ανέφερε ο πρόεδρος.

Κληθείς να σχολιάσει τα διαδικαστικά του πώς μπορεί να λειτουργήσει ο διορισμός μια προσωπικότητας από την ΕΕ ως απεσταλμένου, ο κ. Χριστοδουλίδης σημείωσε πως «είμαστε στο στάδιο της προετοιμασίας – το πώς, αφού καταλήξουμε, θα μετουσιωθεί σε συγκεκριμένη απόφαση είτε με συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου».

Σε σχέση με το προφίλ που θεωρεί πως πρέπει να έχει ο απεσταλμένος της ΕΕ, ο κ. Χριστοδουλίδης εξήγησε πως ζητά «πολιτική προσωπικότητα, η οποία να προέρχεται από κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να μην είναι η πρώτη της επαφή με το Κυπριακό ή με τα ευρωτουρκικά».

Απαντώντας σε ερώτηση του ΚΥΠΕ για το πώς μπορεί να διασυνδεθεί μια διαδικασία διαπραγματεύσεων με την πορεία των ευρωτουρκικών, και πού εντάσσεται σε αυτό το πλαίσιο η κατάσταση στα Βαρώσια, ο κ. Χριστοδουλίδης είπε πως πρόκειται για μια διαδικασία «η οποία συνδέεται και με την επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό, αλλά και πρόοδο στις διαπραγματεύσεις γιατί κανείς δεν επιθυμεί διαπραγμάτευση για χάριν των διαπραγματεύσεων».

Η πρόοδος στις διαπραγματεύσεις, συνέχισε, «συνδέεται με την ανάπτυξη άλλων θετικών εξελίξεων» σε θέματα στα οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση «μπορεί να συμβάλει και με τη σύμφωνη γνώμη της Κυπριακής Δημοκρατίας». 

«Σίγουρα το θέμα της Αμμοχώστου είναι σε αυτό εδώ το πλαίσιο. Έδωσα κάποια παραδείγματα γιατί ρωτήθηκα από τους συνομιλητές μου αν μπορώ να μιλήσουμε συγκεκριμένα και όντως μέσα στο πλαίσιο του εγγράφου που έχουμε ετοιμάσει υπάρχουν και συγκεκριμένα παραδείγματα τα οποία δημιουργούν αυτή την αμοιβαία επωφελή κατάσταση πραγμάτων» πρόσθεσε.

Παράλληλα απαντώντας σε παρατήρηση πως η πρόταση πρέπει να είναι αποδεκτή και από την Τουρκία αλλά και το Ηνωμένο Βασίλειο ως εγγυήτρια δύναμη, ο κ. Χριστοδουλίδης τόνισε πως «σίγουρα ο στόχος μας δεν είναι απλά να εξασφαλίσουμε μια απόφαση η οποία δεν θα μπορεί να υλοποιηθεί», και πως «είναι αυτό που θα επιχειρήσουμε όλο αυτό το διάστημα μέχρι τις τις εκλογές».

Μετανάστευση και άλλα θέματα

Σε σχέση με τα ζητήματα που απασχόλησαν τη διήμερη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης έκανε ειδική αναφορά στη διαχείριση της μετανάστευσης, και στο ότι ενώπιον των ομολόγων του ανέδειξε τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κύπρος, μεταξύ άλλων και μέσω της εργαλειοποίησης της μετανάστευσης έναντι κρατών μελών της ΕΕ. 

Αναφερόμενος στην απόφαση που υπάρχει να παρουσιαστεί από πλευράς Κομισιόν ένα σχέδιο δράσης της ΕΕ για την Ανατολική Μεσόγειο, σημείωσε πως «εκφράσαμε την προσδοκία και ζητήσαμε να είμαστε σε επαφή με την Επιτροπή πριν δημοσιοποιηθεί το συγκεκριμένο σχέδιο», προσθέτοντας πως υπήρξε κοινή προσέγγιση για το θέμα με άλλες χώρες όπως την Ιταλία, την Ελλάδα, και τη Μάλτα.

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης τόνισε μεταξύ άλλων τη σημασία η Κύπρος να παρεμβαίνει σε όλα τα θέματα της ημερήσιας διάταξης της ΕΕ, και να έχει ενεργό ρόλο και ουσιαστική συμμετοχή. Όπως είπε, έχει δώσει το μήνυμα στους υπουργούς καθώς και στην Μόνιμη Αντιπροσωπεία πως θέλει να ενημερώνεται για την παρουσία των μελών της κυβέρνησης στα Συμβούλια της ΕΕ.

Αναφέρθηκε ακόμα στην προετοιμασία που πρέπει να ξεκινήσει για τη Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2026, η οποία όπως είπε θέλει να είναι εξίσου πετυχημένη ή περισσότερο από την πρώτη προεδρία το δεύτερο εξάμηνο του 2012. 

Όσον αφορά τη συζήτηση για την Ουκρανία, ανέφερε πως επιβεβαίωσε τη θέση της Κύπρου κατά της παραβίασης της κυριαρχίας και της εδαφικής της ακεραιότητας κάθε χώρας, καθώς και ότι εστίασε στο γεγονός ότι πρέπει να εφαρμόζονται κυρώσεις από όλες τις τρίτες χώρες, κάτι που ανέφερε και ο Πρόεδρος της Ουκρανίας.

Ακόμα, συνέχισε, συζητήθηκε η κατάσταση της ενιαίας αγοράς το οποίο έχει σημασία για την Κύπρο όσον αφορά τις υπηρεσίες και την υιοθέτηση μιας πιο μακροπρόθεσμης στρατηγική σε αυτόν τον τομέα. Όσον αφορά τη συζήτηση που έγινε για θέματα εμπορίου, ο κ. Χριστοδουλίδης είπε πως η παρέμβασή του στάθηκε στην ανάγκη συνέχισης και προώθησης του δικτύου των συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών της ΕΕ με τρίτες χώρες. 

Στο πλαίσιο της συζήτησης για την ενέργεια, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης δήλωσε πως εστίασε στη σημασία της ανάπτυξης και ολοκλήρωσης των διασυνδέσεων, και πως ζητούμενο είναι η ενεργειακή ασφάλεια και ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης, μέσα από τη διαφοροποίηση των πηγών μεταξύ άλλων και μέσω της ανάπτυξης και των κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και συνεργιών των κρατών σε μεγάλα έργα ή για παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. 

Τέλος, σημείωσε, κατά τη συζήτηση της Παρασκευής με τους επικεφαλής του Eurogroup και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ξεχώρισε τη συζήτηση για την ανάγκη προόδου για την Τραπεζική Ένωση, καθώς και την ανταλλαγή απόψεων για τις εξελίξεις στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα.

Ερωτηθείς για το θέμα της Τραπεζικής Ένωσης ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέφερε πως κατά τη σύνοδο εκφράστηκε ως στόχος να υπάρξει κατάληξη πριν το τέλος του 2023.